- INLEIDING -
Uit het onderzoek naar de Westfriese familie Koop is niet naar voren gekomen, dat deze familie in het verleden een familiewapen heeft gevoerd. Wel blijkt stamvader Jan Jansz Coopal alias Oude Coop een
zgn. huismerk te hebben gebruikt.
Dat is een teken dat zich echter bijzonder goed leent om alsnog als familiewapen te gaan fungeren. Het aannemen
van een nieuw wapen staat een ieder in Nederland vrij, mits het maar niet
hetzelfde is als een al bestaand wapen. Voor zover ik heb kunnen nagaan, is daarvan bij het onderstaande wapen geen sprake.
Hoe dit familiewapen uit het huismerk van Jan Jansz Coopal is afgeleid
wordt hieronder stap voor stap uiteengezet.
- ONTWERP van het WAPEN -
1. Hiernaast is het huis- of handmerk afgebeeld
waarmee Jan Jansz Coopal alias Oude Coop in 1578
enkele besluiten van het dorpsbestuur van Spanbroek ondertekende. Een huis- of handmerk was een
persoonlijk teken dat van de vroege middeleeuwen
tot in de 17e eeuw gebruikt werd als handtekening,
maar ook als eigendomsteken op bijv. vee, gereedschap of de gevel van een huis. Deze merken waren
erfelijk en gingen over van de vader op de oudste
zoon, terwijl jongere zonen dan een variant ervan
gebruikten. We zien dit ook hier, want de gelijknamige zoon Jan Jansz Jonge Coop gebruikt eveneens een huismerk in de vorm van een kruis, maar dan met een enkel horizontaal naar rechts gericht streepje aan de bovenste arm van het kruis.
2. Boeren en burgers van steden, die niet zoals
adellijke personen van oudsher een familiewapen
hadden, maakten dikwijls van hun huismerk een
familiewapen. Zij deden dat door hun merk op een wapenschild te plaatsen. Dit gebeurde meestal wanneer
zij een zegel(stempel) lieten maken, waarmee afdrukken in was of zegellak konden worden gemaakt
om brieven en aktes te bezegelen. Zou Jan Jansz
Coopal een zegel hebben gehad, dan zou de kans
dus zeer groot zijn geweest dat ook hij van zijn
huismerk een wapen had gemaakt.
3. Om een huismerk op een schild een echt wapen te
laten zijn, moet het alleen nog kleur krijgen. In
zulke gevallen koos men doorgaans de kleuren van
het wapen van het gebied waar men woonde. In ons
geval worden dat dan blauw en geel, wat de kleuren
van het wapen van Westfriesland zijn (twee gouden
leeuwen en vijf gouden blokjes op een blauw veld).
Ook de wapens van veel Westfriese gemeenten hebben
deze kleuren. In een zwart-wit-tekening geeft men
blauw en geel weer door middel van verticale strepen, resp. allemaal puntjes. De omschrijving van
dit wapen in de heraldische vaktermen luidt: In
azuur (blauw) een verkort smal krukkenkruis van
goud (geel).
4. Een wapen is pas helemaal compleet met
een helm, helmkleden en een helmteken erop.
Deze elementen stammen uit de tijd dat wapens dienden als
herkenningsteken van geharnaste ridders te
paard. Helmkleden hebben volgens de regels
van de heraldiek (wapenkunde) dezelfde kleuren als het wapenschild. Als helmteken, dat
men vrijelijk kan kiezen, is in dit geval gekozen voor drie struisveren in dezelfde kleuren als het wapen. Het aantal van drie kan daarbij verwijzen naar
de drie takken waaruit de familie sinds Jacob Koop (1854-1928) bestaat.
- RESULTAAT -
Met het hierboven beschreven wapen heeft onze familie een symbool dat teruggrijpt op het huismerk van onze oudste voorvader en tegelijk verwijst naar al diens nakomelingen tot op de huidige dag. Daarmee staat dit familiewapen symbool voor de verbondenheid van de gehele Westfriese familie Koop.
- AFBEELDING -
Om het familiewapen te kunnen downloaden en eventueel uit te printen, vind u hier een afbeelding in een hoge resolutie.
- INSCHRIJVING -
Dit wapen van de familie Koop is op 13 oktober 2005 onder nummer 952 ingeschreven in het Register van Familiewapens van het Centraal Bureau voor Genealogie te Den Haag.
- BETEKENIS van het WAPEN -
Hierboven is de herkomst (oftewel het ontwerp) van ons familiewapen verklaard. Maar net als bij een familienaam het geval is, heeft een familiewapen naast een herkomst ook een betekenis. Anders dan een naam, kan een wapen echter twee soorten betekenis hebben.
De eerste betekenis van een wapen is dezelfde als de betekenis van
een familienaam, namelijk dat het verwijst naar de betreffende familie
als geheel, in ons geval dus naar de hele Westfriese familie Koop.
De tweede betekenis vloeit voort uit het feit dat een wapen een gekleurde afbeelding bevat. Daaraan kan een symbolische betekenis worden
toegekend. Zo'n symbolische betekenis kan de reden zijn om de betreffende figuur uit te kiezen. Zo zijn in ons geval de pauweveren uitgekozen vanwege hun toepasselijke symbolische betekenis.
Het kan echter ook zo zijn dat een bepaalde figuur om een onbekende
reden is uitgekozen en dat er dan pas later, in tweede instantie
een symbolische betekenis aan wordt toegekend. Zo is het bijv. niet
bekend waarom Jan Jansz Coopal een kruis als handmerk heeft gekozen,
maar wij zouden daar achteraf een verwijzing in kunnen zien naar het
feit dat hij tijdens de Opstand tegen Filips II trouw bleef aan het katholieke geloof.
Ook de kleuren blauw en geel, die zijn overgenomen uit het Westfriese
wapen, kunnen achteraf worden gezien als (volgens de traditie) staande
voor trouw en volharding, respectievelijk verstand, aanzien en deugd.