- Politiek gezien leefde deze generatie ten tijde van keizer Karel V, die de Nederlandse gewesten begon om te vormen tot een moderne eenheidsstaat. Na zijn opzienbarende troonsafstand in 1555 werd hij opgevolgd door zijn zoon Filips II, die tevens koning van Spanje was.
- Religieus wilde de Duitse monnik Maarten Luther de Katholieke Kerk hervormen middels de Reformatie, die eerst in Vlaanderen en Brabant voet aan de grond kreeg. In 1566 woedde ook in Amsterdam de Beeldenstorm.
- Cultureel maakte cartograaf Jacob van Deventer de eerste gedrukte landkaarten en was graveur Lucas van Leyden een van de pioniers van de Renaissance in de Noordelijke Nederlanden.
- Economisch was er een bevolkingstoename waardoor de vraag naar agrarische producten steeg en daarmee ook de voedselprijzen omhoog gingen.
- Religieus wilde de Duitse monnik Maarten Luther de Katholieke Kerk hervormen middels de Reformatie, die eerst in Vlaanderen en Brabant voet aan de grond kreeg. In 1566 woedde ook in Amsterdam de Beeldenstorm.
- Cultureel maakte cartograaf Jacob van Deventer de eerste gedrukte landkaarten en was graveur Lucas van Leyden een van de pioniers van de Renaissance in de Noordelijke Nederlanden.
- Economisch was er een bevolkingstoename waardoor de vraag naar agrarische producten steeg en daarmee ook de voedselprijzen omhoog gingen.
Meer gegevens over deze generatie volgen nog!
0. JAN JAN TAEMSZ alias COOPAL
Waard en veehouder te Spanbroek.
Geboren ca. 1520
Overleden te Spanbroek in 1576
Gehuwd ca. 1540 met:
Wen Jan Dirks
Dochter van Jan Dirksz uit Wadway
Dochter van Jan Dirksz uit Wadway
Kinderen:
1. Jan
Geboren ca. 1545 (zie I.a.)
2. Jacob
Geboren ca. 1550 (zie I.b.)
Begin 2014 is uit onderzoek van Peter Nan, die zich uitgebreid bezighoudt met oude Westfriese families, naar voren gekomen dat niet Jan Jansz Coopal alias Oude Coop (zie I.a.) de oudste voorouder van de Westfriese familie Koop is, maar dat er in Spanbroek nog een gelijknamige Jan Jansz Coopal bestond die in 1576 overleed en daarmee ongetwijfeld de vader van Jan Jansz Coopal alias Oude Coop is.
Naam
Later kwam ook naar voren dat deze oudere Jan Jansz Coopal zijn 'achternaam' ook als een bijnaam voerde en dat hij eigenlijk Jan Jan Taemsz heette. In een document van 5 april 1570 wordt hij namelijk vermeld als "Jan Jan Taems alias Coopal".*
Een paar maanden later wordt hij dan vermeld als "Jan Janssen Coopal" en op die manier stond hij voortaan steevast bekend in Spanbroek.
Het feit dat er nu dus een Jan Jansz Coopal blijkt te hebben geleefd die in 1576 overleed en dus een gelijknamige zoon had, betekent dat het bij sommige vermeldingen van deze naam in de jaren rond 1570 zowel om de vader als om de zoon zou kunnen gaan.
Dat is bijvoorbeeld het geval bij twee inschrijvingen, van 7 en 18 november 1575, in het Depositieboek van het gerecht van Hoorn, waarin sprake is van kwestie tussen "Jan Jansz Copal van Spanbrouck" en Thaems Willemsz uit Zwaag over een geldschuld.
Coopal was een in die tijd geregeld voorkomende bijnaam met als betekenis iemand die graag te pas en te onpas van alles koopt (vergelijkbaar met weetal en bemoeial).
Beroep
Al in een inschrijving van 29 april 1562 in het Spanbroekse Memoriaal van Schepenen komt een "Jan Jansz waert t(e) spanbrouck" voor, die waarschijnlijk
Detail van de landkaart van Christiaan Sgroten uit 1573
Met in het midden het dorp Spanbroek waar Jan Jansz Coopal woonde
(bron - klik ter vergroting)
Met in het midden het dorp Spanbroek waar Jan Jansz Coopal woonde
(bron - klik ter vergroting)
Overlijden
Het overlijden van de oudste Jan Jansz Coopal blijkt uit een akte van 23 november 1576, waarin staat dat wijlen Jan Jansz Coopal uit Spanbroek in het vloedjaar 1571 (waarschijnlijk doelend op de Allerheiligenvloed van 1570) aan Jan Heijnsz uit Zwaag de opdracht had gegeven om drie schapen te verkopen aan Gheleijn Gerritsz, eveneens uit Zwaag.* Gheleijn Gerritsz had de prijs van de schapen wel aan Jan Heijnsz betaalt, maar deze had het bedrag nog niet aan Jan Jansz Coopal doorbetaald. Nadat Jan Jansz Coopal was overleden, liet Jan Heijnsz middels deze akte te boek stellen dat deze schuld nog open stond.